CÁC BƯỚC CƠ BẢN Ở GIAI ĐOẠN “PHỤC HỒI, ĐI CƠI” SẦU RIÊNG

Ngày Đăng: 16/10/2024

   Hiện tại, nhiều bà con trồng sầu riêng đã biết rằng để cây sầu riêng cho năng suất cao, chất lượng tốt thì phải thực hiện một quy trình hiệu quả theo từng chu kỳ về “phục hồi, đi cơi, làm bông, nuôi trái” sầu riêng phù hợp với đặc điểm đất đai và khí hậu, hiện trạng vườn cây và điều kiện thực tế của vườn cây. Nghĩa là một vụ mùa mới thuận lợi hay khó khăn đều sẽ bắt đầu từ “phục hồi, đi cơi”. Đây là giai đoạn rất quan trọng bởi khi vườn “đất tốt, rễ khỏe, cây sung, tán chuẩn” thì việc “làm bông, nuôi trái” sẽ thuận lợi, tiết kiệm và hiệu quả cao hơn.

   Trong bối cảnh giá sầu riêng đang rất tốt, thị trường yêu cầu chất lượng cao, thời tiết diễn biến khó lường,… thì câu chuyện “phục hồi, đi cơi” cho vụ mùa mới càng trở nên nóng hổi và cấp thiết. Dưới đây, xin kính mời Quý bà con cùng tìm hiểu về các bước cơ bản ở giai đoạn “phục hồi, đi cơi” cho cây sầu riêng để chuẩn bị cho một vụ mùa mới năng suất cao và chất lượng tốt.

1. Xác định thời điểm bắt đầu phục hồi cây

   Đầu tiên, bà con cần quan sát hiện trạng vườn cây, khi cây đã qua giai đoạn nghỉ ngơi cần thiết và đầy đủ thì việc “phục hồi, đi cơi” mới thuận lợi và đạt hiệu quả. Nếu phục hồi khi vườn chưa qua nghỉ ngơi thì cây rất dễ bị rối loạn cơi, đi cơi loạt choạt,… Thời tiết phù hợp (không bị gió lạnh hanh khô, không bị mưa trái mùa, không bị sâu bệnh hại bùng phát,…) cũng là yếu tố quan trọng trong việc xác định thời điểm bắt đầu phục hồi cây. Ngoài ra, các vườn trong tổ hợp tác hoặc lân cận nhau đã lên kế hoạch và chuẩn bị sẵn sàng.

Xác định thời điểm bắt đầu phục hồi vườn cây sầu riêng cũng bao gồm dự kiến thời điểm bắt đầu đi cơi đọt, số đợt đi cơi, thời gian xiết nước, thời gian làm bông,… để đạt hiệu quả tốt.

2. Cắt tỉa tạo tán cây, vệ sinh vườn

   Khi thu hoạch xong, cơi đọt đang già, tức là bộ rễ của cây cũng đang già. Lúc này, thích hợp cho việc tỉa cành, tạo tán và sửa tán, nhằm giúp cây sẽ hình thành khung tán cơi mới. Giai đoạn này, cây không có rễ mới nên việc cắt tỉa cành tán sẽ không gây ra sốc sinh lý, thời tiết khô ráo để các vết cắt không bị nhiễm dịch hại và mau lên sẹo lành lặn.

   Việc cắt tỉa cành cho cây phải thực hiện khi thời tiết nắng ráo, để hạn chế tối đa nấm bệnh phát triển và gây hại vào các vết cắt. Công tác cắt tỉa cành nhằm tạo sự thông thoáng cho cây, hình thành bộ cơi tán hữu hiệu. Vì thế, cần loại bỏ các cành ốm yếu, sâu bệnh, cành tăm, cành tổ quạ, cành trong tán… Từ đó, giúp cho cây tập trung dinh dưỡng nuôi cơi và bộ cây đều đẹp ở giai đoạn sau. Ngoài ra, nếu nhận thấy những chồi vượt ảnh hưởng đến tán làm lép tán thì cũng nên cắt ngọn các cành vượt đó và loại bỏ những chồi vượt dư thừa và không mong muốn.

Việc cắt tỉa tạo tán sẽ để lại những vết thương trên cây sầu riêng. Do đó, để hạn chế tác động của những vết thương này đến sự phát triển của cây, bà con nên quét thuốc sát trùng vết thương. Thông thường, việc khử trùng vết thương kết hợp với phun thuốc rửa vườn để tăng hiệu quả và tiết kiệm chi phí – nhân công. Nếu áp lực dịch hại cao thì rửa bằng thuốc hóa học trên toàn vườn, nếu áp lực dịch hại thấp thì rửa bằng hóa học đối với những cây nguy cơ cao. Sau rửa vườn bằng hóa học khoảng 2 tuần (cách ly hóa chất xong) thì bổ sung vi sinh vật hữu ích để cân bằng hệ vi sinh theo hướng có lợi. Phương án bổ sung vi sinh hữu ích đang được nhà vườn áp dụng rộng rãi là phun và tưới Chế phẩm vi sinh đậm đặc BLC 11 hai lần cách nhau 10-15 ngày, và sau đó sử dụng tiếp theo các đợt đi cơi và nuôi cơi.

3. Dinh dưỡng phục hồi đất và chuẩn bị cho cây

   Việc cung cấp chất dinh dưỡng cho cây ở giai đoạn này là vô cùng quan trọng. Có 3 nguồn dinh dưỡng cơ bản mà cây sầu riêng cần hấp thụ ở giai đoạn này là:

– Phục hồi lý tính của đất: Cào xới nhẹ lớp đất mặt trên mặt bồn để phá váng, làm thông thoáng đất, tiêu diệt rêu, giảm mật số dịch hại,… Việc duy trì quản lý thảm che phủ đất hợp lí cũng giúp thúc đẩy sự hồi phục, cân bằng và tái tạo lý tính đất.

– Tưới nước đủ ẩm đánh thức cây: Tưới nước đủ ẩm để đánh thức cây là dấu mốc rất quan trọng bắt đầu quá trình phục hồi của bộ rễ và cây. Khi đất đủ ẩm sau một thời gian khô ráo rễ cây, chồi cây sẽ khởi phát, hoạt động quang hợp được đẩy mạnh, đưa cây vào pha sinh trưởng mới. Bên cạnh đó thì đất, sinh vật đất, vi sinh trong đất cũng bắt đầu hoạt động mạnh mẽ trở lại. Quá trình tưới ẩm phải tiếp tục theo quy trình phù hợp.

– Bổ sung hữu cơ vi sinh: Tác dụng của hữu cơ vi sinh là tái tạo lại sức khỏe đất với nền tảng là “hữu cơ hữu hiệu” và “vi sinh hữu ích” đây thực sự là cơ sở của hồi phục đất diễn ra chậm nhưng ít hao hụt và rất chắc chắn. Sự kết hợp giữa phân hữu cơ và vi sinh là hết sức cốt lõi với những cây trồng nhạy cảm với độ phì đất như sầu riêng. Đất tốt và rễ khỏe, tạo điều kiện cho sự hình thành cơi mới khỏe và bền vững. Tăng cường phân hữu cơ và vi sinh hữu ích giúp cải thiện lý hóa tính, đặc tính sinh học và độ phì đất; đồng thời cung cấp hữu cơ hữu hiệu và vi sinh hữu ích,… Qua đó cải thiện độ phì đất và khả năng cung cấp dinh dưỡng, cải thiện và ổn định pH đất. Một số cách bổ sung hữu cơ vi sinh nông dân hay chọn có hiệu quả tốt là:

+ Bón các loại phân chuồng đã ủ hoai + Chế phẩm ví sinh đậm đặc BLC 11

+ Bón các loại phân viên nở + Chế phẩm ví sinh đậm đặc BLC 11

+ Bón các loại phân hữu cơ vi sinh BLC như: BLC Organic No.1 phân gà xử lý vi sinh đậm đặc giúp hạn chế tuyến trùng rễ, BLC Organic No.2 bổ sung nấm đối kháng nấm bệnh, BLC 08 phân hữu cơ vi sinh tăng cường hệ vi sinh vật cho đất,…

   Ở những vườn nghèo kiệt hữu cơ, bộ rễ quá suy thì giai đoạn này có thể tưới “hữu cơ dạng lỏng + BLC 11 + chế phẩm siêu kích rễ” giúp đưa nhanh hữu cơ hữu hiệu vào đất, cây phát triển bộ rễ khỏe, sau này đi đọt nhanh, khỏe và đều hơn.

– Bổ sung dinh dưỡng khoáng:

   Vì độ phì của đất (hàm lượng khoáng chất đa trung vi lượng) rất quan trọng và sẽ cung cấp chất dinh dưỡng cho cây nên việc bổ sung chất dinh dưỡng khoáng ở giai đoạn này là vô cùng quan trọng. Giai đoạn này phân NPK-TE cây chưa cần nhiều, nhưng đóng góp quan trọng là tái tạo độ phì của đất, tái tạo sự cân đối và đầy đủ dinh dưỡng trong đất. Giai đoạn này thời tiết hanh khô, phân bón kết hợp với tưới nước, nên nhà vườn sử dụng các sản phẩm BLC NPK+TE chuyên dùng, như: NPK16-16-8+TE, NPK20-10-10 + TE… hoặc các sản phẩm BLC NPK+TE có hàm lượng dinh dưỡng tương tự.

4. Đón cơi, kéo cơi, dìu cơi, chặn cơi để cơi ra đồng loạt

   Đầu tiên, cần quan sát khoảng cách giữa đọt ngọn và đọt non nách có cách xa quá không; đọt trên các cành, các phần khác nhau của tán có đều nhau không. Điều này giúp xác định độ già và sự đồng loạt của đọt. Việc quan sát về thực trạng đọt (mầm cơi), sẽ giúp đưa ra quyết định có xử lý cơi hay không. Nếu cơi tương đối đều, thì chỉ cần rước cơi là đã đạt được cơi đồng loạt với chi phí thấp. Nếu cơi ở ngọn và nách, ở các phần khác nhau của tán khá chênh lệch về độ tuổi, giai đoạn sinh lý thì phải sử dụng các biện pháp kích thích để kéo cơi ra đồng loạt, sau khi cơi đã bung tương đối đều thì chuyển sang rước cơi. Trường hợp cơi lỡ do một nguyên nhân nào đó, thì việc dìu cơi để các cơi hài hòa với nhau là cần thiết, khi cơi đã tương đối đều thì chuyển sang rước cơi.

   Sau khi rước cơi hoàn chỉnh, bộ tán lá mới phát triển đồng loạt và đầy đủ, cần điều chỉnh để lá lụa già nhanh hơn, đồng thời chặn cơi lỡ để tránh cơi loạt choạt (chặn, chờ cơi sau). Quá trình làm già lá nhanh hơn cùng với chặn sự phát triển của cơi lỡ và cơi loạt choạt sẽ giúp các cơi ra dứt khoát, thuận lợi cho việc quản lý sâu bệnh hại và làm bông. Giai đoạn làm cơi, cần chú ý sâu bệnh tấn công, hay cơi đọt nhú không đều hoặc thiếu dinh dưỡng. Vì vậy cần theo dõi và thực hiện kịp thời các việc sau:

– Làm cơi đồng loạt: Như phần trên đã chia sẻ, có thể dùng chất điều hòa sinh trưởng và phân bón lá, chế phẩm chuyên dùng trong việc đón cơi, kéo cơi, dìu cơi, chặn cơi,… để cơi ra đồng loạt, lưu ý là phải sử dụng đúng thì hiệu quả mới cao và cây thực sự khỏe, không nên lạm dụng sẽ làm tăng chi phí và có thể gây ra các nguy cơ rủi ro.

– Quản lý sâu bệnh: Khi cơi vừa nhú đến lúc lá lụa rất dễ bị rầy xanh, rệp bông, nhện đỏ, bọ trĩ, sâu ăn lá, sâu vẽ bùa,… phải áp dụng quản lý dịch hại tổng hợp để phòng trừ có hiệu quả và an toàn.

– Quản lý dinh dưỡng: Khi cơi phát triển, nhu cầu dưỡng chất tăng mạnh và khá nhạy cảm; cần xem cơi đã đủ dinh dưỡng chưa, nếu thiếu thì cần bổ sung kịp thời, trước khi xảy ra thiếu hụt rối loạn hay mất cân bằng. Tùy điều kiện đất đai, thời tiết và vườn cây mà điều chỉnh dinh dưỡng cho phù hợp. Giai đoạn này để đạt hiệu quả cao và thuận tiện trong chăm sóc nhà vườn thường sử dụng các sản phẩm BLC NPK+TE chuyên dùng sản phẩm BLC NPK+TE chuyên dùng, như: NPK16-16-8+TE, NPK 20-10-10+TE… hoặc các sản phẩm BLC NPK+TE có hàm lượng dinh dưỡng tương tự.

– Bổ sung vi sinh hữu ích: Ở những vườn nghèo hữu cơ, rễ quá suy, dịch hại cao thì giai đoạn này có thể tưới hoặc phun “hữu cơ dạng lỏng + chế phẩm vi sinh đậm đặc BLC 11 + chế phẩm siêu kích rễ” giúp bổ sung nhanh hữu cơ hữu hiệu, vi sinh hữu ích và chất kích thích bộ rễ giúp cây phát triển bộ rễ khỏe, cơi khỏe mạnh và đều hơn.

5.Thúc cơi phát triển đồng đều, sung mãn

   Khi lá mở hoàn toàn, chu kỳ dinh dưỡng tiếp theo quyết định phần lớn đến nguồn dự trữ cho cây và sự phát triển cho cơi đọt tiếp theo. Nhà vườn xem xét độ xanh và dày của lá, độ mập hay ốm của cành, độ khoẻ hay yếu của bộ rễ, tình hình sâu bệnh hại mà có biện pháp chăm sóc hợp lý. Có thể sử dụng riêng rẽ hay kết hợp các giải pháp sau:

  • Tưới hay phun “hữu cơ dạng lỏng + chế phẩm vi sinh đậm đặc BLC 11 + chế phẩm siêu kích rễ”
  • Tăng cường hữu cơ vi sinh (xem mục 3 ở trên, phần Bổ sung hữu cơ vi sinh)
  • Bón BLC NPK+TE chuyên dùng như là: NPK16-16-8+TE, NPK 20-10-10+TE… hoặc các sản phẩm BLC NPK+TE có hàm lượng dinh dưỡng tương tự.

6. Làm già cơi đồng loạt, hoàn thiện cơi (và chuẩn bị cơi sau, hoặc xiết)

   Lá già đồng loạt để ổn định cơi này và tạo tiền đề để cơi đọt sau phát triển đồng loạt, bằng cách bón phân BLC NPK+TE chuyên dùng; và có thể kết hợp phun qua lá bằng các chế phẩm và phân bón là phù hợp để lá dày lên, thúc đẩy quá trình trao đổi chất nhanh hơn và đẩy nhanh quá trình già của cơi đọt, giúp chặn đọt cơi lỡ phát triển.

   Quý bà con nông dân có thể tham khảo tài liệu, trang mạng, các nền tảng xã hội của Công ty cổ phần Bình Điền – Lâm Đồng BLC qua các kênh sau: