1. Tỉa nụ, tuyển bông sầu riêng
Đa số nhà vườn đều lầm tưởng là “để bông càng nhiều nụ bông càng tốt, cây ra thật nhiều bông sẽ sai trái; phải cố gắng giữ thật nhiều quả, đậu được quả nào hay quả đó” Nên thường giữ quá nhiều nụ, bông, quả trên cây (vượt quá nhiều lần mức cần thiết, mức tối ưu), hoặc cảm thấy tiếc không dám tỉa nụ, tỉa bông, tỉa quả; dẫn đến cây bị suy kiệt, hoa quả bị cạnh tranh khốc liệt, khó chăm sóc và làm suy giảm năng suất.
Tuy nhiên, một cây dù ra bao nhiêu nụ, nở bao nhiêu bông thì cũng chỉ thu hoạch được một lượng trái nhất định (thường tối đa khoảng 300 trái những cây lâu năm, khỏe mạnh), thực tế là tùy sức khỏe cây và sự chăm sóc. Tránh để nhiều bông trái quá mức, cây không cung cấp đủ dinh dưỡng nên bông nào cũng nhỏ, ốm, thiếu dinh dưỡng và dẫn đến tự rụng và cạnh tranh dinh dưỡng gây rụng nặng. Vì vậy phải tỉa nụ, bông, trái đúng quy trình, ngay từ đầu và suốt vụ; chừa lại số lượng nụ, bông, trái phù hợp ở vị trí thích hợp, để chúng mập khỏe không bị rụng quá mức, dễ chăm sóc, cho năng suất và chất lượng cao.
– Trong giai đoạn bông (trước khi xổ nhụy) sẽ qua 3 lần tỉa bông.
+ Tỉa lần 1 khi bông dài khoảng 5cm
+ Tỉa lần 2 khi khoảng 10 ngày sau lần 1
+ Tỉa lần 3 khi khoảng 10 ngày sau lần 2
Hình ảnh bông sầu riêng
2. Quản lý ẩm độ và tưới nước
Cho đến nay, hầu hết nông dân đã biết rõ xiết nước (hãm nước) tạo hạn sinh là cần thiết và rất quan trọng trong phân hóa mầm hoa và thúc đẩy ra hoa sầu riêng. Quá trình này kéo dài suốt từ khi xử lý già lá, kích mầm hoa đến khi mắt cua ra hoàn chỉnh.
Tuy nhiên, sau khi cây sầu riêng ra mắt cua hoàn chỉnh (mắt cua sáng hoàn toàn) thì việc cung cấp nước để đảm bảo độ ẩm thích hợp để cây tiếp tục sinh trưởng, phát triển và nuôi bông, xổ nhụy, đậu quả và nuôi quả. Rất nhiều nhà vườn đang rất bối rối trong việc quản lý độ ẩm và tưới nước cho cây trong quá trình làm bông nuôi quả.
Chưa có nhiều công trình nghiên cứu về quản lý độ ẩm và tưới nước cho cây sầu riêng. Nên trong thực tiễn sản xuất nhà vườn thường làm theo kinh nghiệm:
- Thời điểm tưới: bắt đầu tưới lại khi mắt cua sáng rõ, cuống nụ ra dài 2-3 cm.
Hình ảnh mắt cua dài 2-3cm bắt đầu tưới nước
Lưu ý: (i) nếu tưới sớm khi mắt cua đang ra, chưa sáng rõ có thể dẫn đến nghẽn bông, mắt cua bị sẫm trở lại và sẽ ra bông lá (bông phướn) hoặc lá;
(ii) nếu tưới muộn, mắt cua đã quéo, teo tóp thì mắt cua có thể bị khô đen, nụ hoa ốm yếu, suy tán lá và rễ,
– Cách thức tưới: khi bắt đầu tưới lại chỉ tưới sương nhẹ (tưới nhấp nhẹ 10-20%), sau đó tăng dần lượng nước qua mỗi lần tưới. (tuỳ điều kiện từng vùng).
3. Vấn đề độ phì và dinh dưỡng đất
Trong suốt thời gian hạn sinh xử lý cho cây ra mắt cua, cây bị siết nước nên rất suy yếu; đồng thời suy giảm độ phì đất và bất ổn về dinh dưỡng . Vì vậy, cùng với quá trình nhấp nước thì cải thiện độ phì đất và bổ sung dinh dưỡng là rất quan trọng; được thực hiện với hai công việc quan trọng là bón hữu cơ vi sinh và bón phân khoáng.
- Trong quá trình nhấp nước, thường kết hợp với bón hữu cơ (phân chuồng hoai, phân ủ) hay phân vi sinh (Phân gà xử lý vi sinh đậm đặc (BLC Organic No.1), BLC Organic No.4,…) và kết hợp sử dụng chế phẩm vi sinh (Phun, tưới, rắc BLC 11)
Hình ảnh bao bì các sản phẩm phân bón hữu cơ và chế phẩm vi sinh
của Công ty cổ phần Bình Điền – Lâm Đồng
- Sau khi nhấp nước xong, đã tưới bình thường trở lại thì cần bón phân NPK-TE ngay để cung cấp dinh dưỡng nuôi cây khỏe, ra hoa đậu quả tốt. Các loại phân khoáng BLC thường được nông dân sử dụng là: NPK 15-15-15+TE, NPK 12-12-17+6S+TE, NPK 16-16-14+TE
Hình ảnh bao bì các sản phẩm phân bón NPK-TE
của Công ty cổ phần Bình Điền – Lâm Đồng
Chú ý: Quản lý cơi đọt hợp lý giúp cây khỏe nuôi bông trái tốt hơn và tránh hiện tượng đi đọt khi xổ nhuỵ.
4. Quản lý dịch hại và IPM
Giai đoạn cây đang ra mắt cua (mắt cua vẫn chưa sáng rõ) cực kì nhạy cảm, do đó không phun xịt thuốc BVTV trong giai đoạn này. Việc phun ngừa chỉ nên tiến hành trước khi làm bông và sau khi mắt cua đã ra hoàn toàn.
Nên áp dụng quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) chỉ phun thuốc khi thật sự cần thiết và tuân thủ nguyên tắc 4 đúng. Đảm bảo sự khỏe mạnh của toàn bộ cây (hoa quả, ngọn lá, thân cành, gốc rễ,… ) trước khi tiến hành làm bông, Quản lý tốt mặt dưới của cành, nách thân, và trên bề mặt đất của vườn vì đây là những nơi lưu tồn ẩn chứa mầm bệnh, khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ phát triển, tấn công lên bông.
Thời kì sau khi cây nhú mắt cua cây rất suy (phải rút cạn sinh lực để ra hoa) nên rất dễ bị nấm xì mủ tấn công. Cần kiểm tra vườn thường xuyên để phát hiện và xử lý kịp thời Thời kỳ nuôi quả cũng dễ bị sâu bệnh, khá nhạy cảm nên cần phải phòng trước khi dịch gây hại và lây lan.