Mùa khô ở Tây Nguyên thường bắt đầu từ tháng 11 và kéo dài đến trung tuần tháng 4 dương lịch năm sau. Đây là khoảng thời gian mà bà con nông dân ở các tỉnh Tây Nguyên vừa thu hoạch, vừa chuẩn bị cho công việc chăm sóc, tưới nước và bón phân cho cà phê nhằm giúp cây cà phê phục hồi sau thu hoạch. Vào đầu mùa khô thường có những đợt gió lạnh, nhiệt độ xuống thấp nhưng vào giữa và cuối mùa khô, trời nắng nóng kéo dài, nhiệt độ tăng cao. Đây cũng là giai đoạn cây cà phê phân hóa mầm hoa, hình thành hoa và nở hoa, đậu quả, quả non phát triển, là giai đoạn ảnh hưởng quan trọng đến năng suất, chất lượng của cà phê trong năm. Chính vì vậy, bà con nông dân canh tác cà phê cần lưu ý một số biện pháp kỹ thuật sau:
- Thực hiện việc tỉa cành, bổ sung tán cho cây cà phê
Việc tỉa cành cần thực hiện ngay khi thu hoạch xong để giúp cho cây cà phê không bị mất sức sinh trưởng khỏe hơn, do vậy khả năng phân hóa mầm hoa, thụ phấn, thụ tinh sẽ tốt hơn từ đó năng suất cà phê sẽ được đảm bảo. Việc tỉa cành tiến hành chậm sẽ làm cho cây cà phê bị suy yếu do có sự cạnh tranh về dinh dưỡng trong tất cả hệ cành của cây bao gồm cả cành vô hiệu, cành già cỗi, cành vòi voi… Từ đó ảnh hưởng đến khả năng ra hoa, đậu quả và năng suất cà phê cũng như sức chống chịu của cây cà phê trong thời kỳ khô hạn. Khi tỉa cành cần lưu ý cắt bỏ các cành vòi voi, cành vô hiệu, cành tăm, cành đâm vào thân, cành bị sâu bệnh, cành khô…Việc cắt cành nên thực hiện từ trên đỉnh tán xuống phía dưới. Ngoài ra, trong thời điểm này cần tiến hành định hình lại bộ tán của cây cà phê nếu như cây bị dù, khuyết tán….
- 2. Tưới nước đúng thời điểm, đủ lượng nước
Xác định đúng thời điểm tưới nước lần đầu cho vườn cà phê vô cùng quan trọng, là nền tảng có ý nghĩa quyết định đến tỷ lệ hoa nở, năng suất cũng như thời vụ thu hoạch sau này. Tưới nước lần đầu cho vườn cà phê đúng thời điểm, lượng nước đầy đủ thì tỷ lệ hoa nở lên đến 80 – 90%. Do vậy quả sẽ chín khá tập trung, thuận lợi cho việc tổ chức thu hái và quản lý chất lượng cà phê nhân, năng suất thu hoạch cũng cao hơn. Nếu tưới lần đầu sớm, cây cà phê đang sinh trưởng tốt, cành lá xum xuê, chưa đảm bảo đủ thời gian “sốc hạn”, nên tỷ lệ phân hóa mầm hoa sẽ thấp, ra hoa không tập trung.. Có thể dùng phương pháp trực quan để xác định thời điểm tưới lần đầu đúng cho vườn cà phê, đó là quan sát thực tế thấy hoa cà phê đã phân hóa đầy đủ, hoa có màu trắng sữa hoặc trắng ngà và chiều dài hoa đạt từ 1 – 1,5 cm, lá hơi héo rũ vào ban ngày. Hoặc có thể dùng máy đo độ ẩm đất để xác định thời điểm tưới lần đầu. Thời điểm tưới nước lần đầu phù hợp nhất cho vườn cà phê khi độ ẩm đất đạt từ 26 – 27 %. Lượng nước tưới lần đầu cho cà phê đối với phương pháp tưới dí trực tiếp vào hố/bồn từ 500 – 550 lít/cây, tưới phun mưa khoảng 600 – 650 m3/ha, tưới tiết kiệm (tưới nhỏ giọt, tưới phun mưa tại gốc) lượng nước từ 300 – 350 lít/cây.
- Bổ sung dinh dưỡng
Vào mùa khô cũng là lúc cây cà phê bước vào giai đoạn nghỉ dưỡng, sinh trưởng phát triển chậm nhưng đây lại là giai đoạn tiền đề cho năng suất của cả vụ mùa tiếp theo nên việc bổ sung dinh dưỡng cho cà phê trong giai đoạn này là rất quan trọng. Sau một năm cây cà phê mang quả, tích trữ chất khô trong quả, hạt đã hút một lượng dinh dưỡng rất lớn trong môi trường đất, do vậy khi thu hoạch quả cũng đồng nghĩa với việc lấy đi một lượng lớn chất hữu cơ và dinh dưỡng trong cây, làm cây bị suy kiệt. Chính vì vậy, cây cà phê cần được bổ sung một lượng dinh dưỡng nhất định trong giai đoạn này để phân hóa mầm hoa, hình thành hoa và nở hoa, đậu quả, quả non phát triển…
Theo khuyến cáo của các nhà khoa học trong giai đoạn này quan trọng nhất vẫn là dinh dưỡng Đạm (N) giúp cà phê ra hoa đậu quả tốt, trái lớn nhanh, nếu thiếu đạm thì cây ít lá, vàng lá, cành trơ trọi, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng. Lân (P) cần hàm lượng vừa phải để thúc đẩy phân hóa mầm hoa, tăng số hoa, nở hoa đồng đều. Kali (K) rất cần thiết để tăng tỉ lệ đậu trái, sức chống chịu sâu bệnh hại trong điều kiện bất lợi. Thiếu lưu huỳnh (S) lá non mỏng, dòn, chuyển vàng. Thiếu Magiê (Mg) và Canxi (Ca) cây yếu, dễ gãy cành, rụng quả, năng suất thấp. Các nguyên tố vi lượng như : Kẽm, Sắt, Đồng, Mangan, Bo, Molypđen và Clo cũng rất cần thiết cho việc tượng hoa, ra hoa, đậu quả, hạn chế rụng quả non của cà phê trong mùa khô. Ngoài các chất dinh dưỡng vô cơ cần thiết thì hữu cơ đóng vai trò rất quan trọng đối với cây cà phê trong mùa khô giúp đất tơi xốp, tăng hiệu lực sử dụng phân bón NPK, đặc biệt giúp cây cà phê giữ nước, giữ ẩm, chống chịu với điều kiện thời tiết khô hạn, khắc nghiệt trong giai đoạn mùa khô tốt hơn.
Trong những năm gần đây do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, thời tiết ở Tây nguyên ngày càng diễn biến phức tạp, đặc biệt là trong giai đoạn mùa khô. Do đó, việc lựa chọn bón phân phù hợp, cũng như thời điểm bón phân mùa khô đóng vai trò rất quan trọng. Trong thực tế, nhiều bà con nông dân thường chỉ bón phân Urea hay Sunphát Amôn (SA) trong mùa khô kết hợp với tưới. Đây là những các dạng phân đạm dễ tan và việc bón các loại phân này đã đáp ứng một phần nhu cầu đạm của cây nên cây có xanh tốt hơn. Tuy nhiên, để bổ sung đầy đủ nhu cầu dinh dưỡng cho cà phê mùa khô ở Tây Nguyên thì cần phải có các sản phẩm phân bón phù hợp, cân đối đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của cây cà phê trong giai đoạn mùa khô. Hiện tại, Công ty cổ phần Bình Điền – Lâm Đồng đang sản xuất và cung ứng ra thị trường các sản phẩm NPK chuyên dùng cho cà phê mùa khô có hàm lượng Đạm cao, Lân và Kali vừa phải, đặc biệt bổ sung đầy đủ các chất Trung vi lượng phù hợp như: BLC NPK 22-6-4-13S+TE; BLC NPK 21-3-5-10S+TE; BLC NPK 20-5-5-10S+TE. Với khả năng tan nhanh, độ tan lên đến 99% nên Phân bón mùa khô của Công ty cổ phần Bình Điền – Lâm Đồng rất thích hợp với việc bón phân kết hợp tưới nước cho cây cà phê và hoàn toàn thay thế được Urea, SA hay các loại phân khác trong mùa khô.
Một số sản phẩm phân bón NPK mùa khô của Công ty cổ phần Bình Điền – Lâm Đồng.
Qúy bà con có thể bón từ 1-2 lần các sản phẩm phân bón NPK chuyên dùng mùa khô của Bình Điền – Lâm Đồng với lượng bón từ: 200 – 400 kg/ha/lần bón, kết hợp với các đợt tưới nước (thông thường bón lần đầu nên bón vào đợt tưới nước thứ 2, các lần sau tùy vào tình hình thực tế). Đồng thời cần kết hợp bón thêm phân bón hữu cơ của Bình Điền – Lâm Đồng để giúp cây cà phê giữ nước, giữ ẩm, chống chịu hạn tốt hơn với tình hình thời tiết, biến đổi khí hậu khắc nghiệt trong mùa khô với lượng bón từ: 1 – 2 kg/cây (nên bón vào lần tưới nước đầu tiên).
BÓN PHÂN ĐẦU TRÂU, ĐƯỢC MÙA DÀI LÂU!